คือ ขันธ์ 3 และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ 1 ที่เป็นอรณธรรม
ซึ่งเป็นอเหตุกะ, ขันธ์ 2 อาศัยขันธ์ 2.
ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ฯลฯ ตลอดถึงอสัญญสัตว์.
จักขุวิญญาณ อาศัยจักขายตนะ ฯลฯ อาศัยกายายตนะ.
ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอเหตุกะ อาศัยหทยวัตถุ.
3. สรณธรรม อาศัยอรณธรรม เกิดขึ้น เพราะนเหตุ
ปัจจัย
คือ โมหะ ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ อาศัย
หทยวัตถุ.
4. สรณธรรม อาศัยสรณธรรม และอรณธรรม
เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย
คือ โมหะ ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ อาศัยขันธ์
ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ และหทยวัตถุ.

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[861] ในนเหตุปัจจัย มี 4 วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี 3 วาระ
ในนอธิปติปัจจัย มี 9 วาระ ในนอนันตรปัจจัย มี 3 วาระ ในนสมนันตร-
ปัจจัย มี 3 วาระ ในนอัญญมัญญปัจจัย มี 3 วาระ ในนอุปนิสสยปัจจัย มี
3 วาระ ในนปุเรชาตปัจจัย มี 4 วาระ ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี 9 วาระ ใน
นอาเสวนปัจจัย มี 9 วาระ ในนกัมมปัจจัย มี 4 วาระ ในนวิปากปัจจัย มี
9 วาระ ในนอาหารปัจจัย มี 1 วาระ ในนอินทริยปัจจัย มี 1 วาระ ใน
นฌานปัจจัย มี 1 วาระ ในนมัคคปัจจัย มี 1 วาระ ในนสัมปยุตตปัจจัย มี

3 วาระ ในนวิปปยุตตปัจจัย มี 2 วาระ ในโนนัตถิปัจจัย มี 3 วาระ ใน
โนวิคตปัจจัย มี 3 วาระ.
การนับทั้งสองนัยนอกนี้ก็ดี นิสสยวาระก็ดี สังสัฏฐวาระก็ดี
พึงกระทำ.
ในปัจจัยทั้งปวงพึงทำ 2 วาระ.

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[862] ในเหตุปัจจัย มี 2 วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี 2 วาระ
ในปัจจัยทั้งปวง มี 2 วาระ ในวิปากปัจจัย มี 1 วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย
มี 2 วาระ.

ปัจจนียนัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[863] ในนเหตุปัจจัย มี 2 วาระ ในนอธิปติปัจจัย มี 2 วาระ
ในนปุเรชาตปัจจัย มี 2 วาระ ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี 2 วาระ ในนอาเสวน-
ปัจจัย มี 2 วาระ ในนกัมมปัจจัย มี 2 วาระ ในนวิปากปัจจัย มี 2 วาระ
ในนฌานปัจจัย มี 1 วาระ ในนมัคคปัจจัย มี 1 วาระ ในนวิปปยุตตปัจจัย
มี 2 วาระ.
การนับทั้งสองนัยนอกนี้ก็ดี สัมปยุตตวาระก็ดี พึงกระทำ.